Các chuyên gia World Bank hiến kế giúp thị trường vốn Việt NamLàm thế nào để các ngân hàng Việt Nam giảm thiểu rủi ro khủng hoảng tài chính và ứng phó tốt hơn với những biến động kinh tế bên ngoài?
Sở hữu chéo vẫn còn nghiêm trọng
Các chuyên gia World Bank nhận định thị trường tài chính của Việt Nam mới chỉ ở mức tương đối tốt trong việc huy động tiết kiệm, nhưng vẫn còn kém trong việc phân bổ tín dụng và tạo lập hệ thống thanh toán bao phủ rộng rãi. Tình trạng sở hữu chéo vẫn còn nghiêm trọng tại các ngân hàng tư nhân, giữa ngân hàng với nhau và giữa ngân hàng với doanh nghiệp, kể cả doanh nghiệp nhà nước. Thực trạng hiện nay vẫn còn việc cho vay dựa trên quan hệ riêng tư.
Vai trò của Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia được đặt ra. Các chuyên gia cho rằng Việt Nam sẽ ứng phó nhanh hơn với các cuộc khủng hoảng tài chính tiềm tàng nếu hội đồng này có những khuyến cáo và chỉ dẫn kịp thời cho các ngân hàng.
Muốn vậy cần tiếp tục tăng vốn ngân hàng và mở rộng ngành tài chính. Thách thức trước hết là phải giải quyết được khối nợ khối nợ xấu lớn đang treo trên đầu các ngân hàng với bước đầu tiên là nhờ các công ty kiểm toán quốc tế thực hiện kiểm toán (bao gồm cả kiểm toán hoạt động), kiên quyết áp dụng các chuẩn mực cẩn trọng, không buông lỏng quản lý.
Việc chuyển dần sang áp dụng các quy tắc và chuẩn kế toán quốc tế, thực thi các quy tắc Basel III đòi hỏi ngân hàng phải có nhiều vốn hơn, bao gồm cả vốn dự phòng rủi ro thị trường và rủi ro hoạt động.
Bán ngân hàng yếu kém cho VAMC
Một trong những đề xuất đáng chú ý của các chuyên gia Word Bank là nên bán các ngân hàng mất khả năng thanh khoản trực tiếp cho Công ty Quản lý Tài sản Việt Nam VAMC (hoặc thông qua VAMC). Thậm chí, cho phép phá sản ngân hàng hoặc sáp nhập các ngân hàng mất khả năng thanh khoản với ngân hàng tốt.
Đối với các ngân hàng hoạt động lành mạnh và tốt có thể giải quyết nợ xấu bằng cách bán trực tiếp tài sản thế chấp liên quan đến nợ xấu, và tạo đủ cơ chế pháp lý cho phép chuyển nợ xấu và tài sản thế chấp sang VAMC quản lý và xử lý.
Các chuyên gia Word Bank chỉ rõ để thu hút các nhà đầu tư vào các công ty bảo hiểm, các ngân hàng cần nâng cao mức độ minh bạch về kế toán tuân thủ chuẩn mực quốc tế.
Để nâng cao hiệu quả ngành ngân hàng trong tương lai cần đảm bảo thực thi tốt hơn các quy chế đã được hoàn thiện cũng như giám sát rủi ro của các ngân hàng (nhất là các ngân hàng thương mại nhà nước) và rủi ro của các định chế bán tài sản như công ty bảo hiểm và quỹ hưu trí. Bước tiến lớn ở đây là áp dụng giám sát cẩn trọng vĩ mô và tăng cường giám sát từ xa.
Lỗ hổng trong dịch vụ chuyển tiền
Việt Nam khá thành công trong cho vay cá nhân so với các nước thu nhập trung bình thấp, nhưng chưa thành công trong vấn đề gửi tiền và chuyển tiền. Dịch vụ chuyển tiền tại Việt Nam chủ yếu thông qua các định chế tài chính. Mặc dù Việt Nam là đất nước có lượng lớn thuê bao điện thoại di động, tuy nhiên tỉ lệ sử dụng điện thoại để thực hiện giao dịch chuyển tiền và số lượng các công ty cung cấp dịch vụ chuyển tiền thấp hơn so với các nước thu nhập trung bình thấp.
Báo cáo của World Bank chỉ rõ việc sử dụng điện thoại di động sẽ giúp mở rộng dịch vụ chuyển tiền và gửi tiền với chi phí thấp. “Mặc dù Việt Nam còn phải thay đổi nhiều quy chế, cả về tài chính lẫn viễn thông, trong thiết lập dịch vụ điện thoại di động song đây chính là cách tận dụng lợi thế của một đất nước có lượng lớn thuê bao điện thoại di động” - chuyên gia World Bank nhận định.