Bình thường, Caño Cristales mang sắc xanh trong trẻo như bao dòng sông biếc rong rêu khác. Tuy nhiên, vào khoảng tháng 6-11 hàng năm, chúng bất ngờ chuyển sang những gam màu tươi sáng tuyệt diệu, từ xanh non đến vàng chói, hồng rực, đỏ đậm và cam nóng
Dòng nước nở hoa cầu vồng
Caño Cristales nằm ngay trong Công viên Quốc gia Sierra de La Macarena của Colombia - khu bảo tồn đặc biệt quan trọng của đất nước này. Với chiều dài lên đến 100km, con sông uốn lượn theo rìa phía Nam của vườn quốc gia, phô bày vẻ đẹp hoàn mỹ đến nỗi được gọi là "dòng sông trốn xuống từ thiên đường".
Thực tế thì trước tháng 6 và sau tháng 11, Caño Cristales không có gì đặc biệt. Nó đơn giản là một dòng sông trong vắt chảy qua thác nghềnh, xuôi từ đỉnh núi cao xuống vùng đất thấp. Bên dưới lòng sông là nền đá phủ rêu màu xanh tối. Nhờ có lớp đá và rêu này, Caño Cristales đã trong lại càng trong, nom sạch tinh như nước khoáng.
Sông ngũ sắc tại Colombia
Song vừa bước qua tháng 6, khi mùa khô tràn về mang theo nắng gắt, cả dòng nước bỗng đổi màu. Toàn bộ lớp rêu phủ trên nền đá dưới lòng sông như thức dậy khỏi giấc ngủ mùa mưa dài đằng đẵng, hớn hở đón ngày lên bằng những gam màu tươi sáng nhất.
Dọc theo dòng nước, lớp rêu mềm mại khoe sắc hồng rạo rực, đỏ đam mê, xanh nõn chuối tươi mới, vàng chói lọi và cam nồng nàn. Có khúc Caño Cristales chỉ một màu, có khúc lại hỗn độn tất cả màu sắc mà nó có, phô bày vẻ lộng lẫy xứng đáng với biệt danh "sông đẹp nhất".
Bí mật của sự kỳ diệu
Thực chất, lớp rêu phủ kín đáy sông Caño Cristales không phải là rêu thủy sinh bình thường. Nó là một loài thực vật đặc biệt quý hiếm có tên là Macarenia clavigera.
Rêu Macarenia clavigera, loài thực vật tạo nên diện mạo kỳ diệu của Caño Cristales
Suốt mùa mưa kéo dài từ tháng 11 cho tới hết tháng 5 năm sau, tiết trời âm u liên tục và mực nước sông dâng cao khiến loài rêu này âm thầm khoác trên mình chiếc áo màu xanh xỉn tăm tối. Nhưng khi mùa khô về, khi mực nước sông giảm xuống và nắng bừng lên, toàn bộ như thức tỉnh, bùng nổ những gam màu huyền ảo, đẹp mê hoặc.
Khoảng thời gian từ tháng 9-11 chính là lúc Macarenia clavigera rộ màu sắc hơn lúc nào hết. Chúng thật sự biến Caño Cristales thành chiếc cầu vồng sống sáng tươi, dài dằng dặc dưới mặt đất.
Xét cho cùng thì Macarenia clavigera cũng là một loài thực vật. Thế nên giống như chiếc lá ở trên cây xanh ngắt khi xuân hè đủ nước và dần vàng đi hoặc đỏ lúc thu già, chúng cũng có chu kỳ phát triển tương tự, hoàn toàn phụ thuộc vào lượng mưa, nhiệt độ và ánh sáng mặt trời.
Nhờ có chúng, mỗi mùa dòng Caño Cristales lại mang một sắc. Nó thậm chí còn mỗi năm đổi một kiểu áo mới, ít nhiều không giống với những năm đã qua.
Lớp đá "làm nền" lên tới 1,7 tỉ năm tuổi
Mặc dù Macarenia clavigera là thứ tạo nên diện mạo tuyệt mỹ của Caño Cristales, nhưng cuội nguồn thật sự của sông ngũ sắc lại đến từ lớp đá nằm bên dưới dòng chảy. Nhờ có chúng, Macarenia clavigera mới có chỗ đặt chân, thuận lợi lớn lên.
Vốn dĩ, dòng Caño Cristales bắt nguồn từ đỉnh Guiana Shield, khối đá có tuổi thọ lên đến những 1,7 tỷ năm, trải dài trên phần lớn phía Đông Bắc của vùng Nam Mỹ. Nó cũng nổi danh là một trong những kiến tạo địa chất cổ nhất của hành tinh.
Đá trầm tích giàu khoáng chất 1,7 tỷ năm tuổi ở Colombia chính là nền móng cho sự phát triển của Macarenia clavigera
Theo suy đoán thì loại đá cấu thành nên núi Guiana Shield có thể được hình thành bởi trầm tích của hàng loạt sông cổ. Chúng rất giàu phốt pho, sắt, thạch anh và các khoáng chất khác. Đặc biệt, sự tổng hợp của các khoáng chất này vừa đúng là điều kiện cần và đủ để nhà Macarenia clavigera phát triển.
Đặc biệt thêm một điều nữa là ngoài Caño Cristales, dòng sông chảy qua những ghềnh đá 1,7 tỷ năm tuổi đầy khoáng chất này, Trái đất không còn bất cứ nơi nào thích hợp cho Macarenia clavigera sinh trưởng. Nói cách khác, Caño Cristales chính là sông thủy rêu Macarenia clavigera duy nhất trên thế giới.
Bạn sẽ chẳng thể ngắm nhìn Macarenia clavigera đổi màu ở đâu ngoại trừ đến Colombia.
Khám phá thú vị nhất cuối Thế kỷ XX
Thực ra thì trước năm 1989, thế giới vẫn chưa biết gì về dòng sông thiên đường dưới mặt đất này. Nhắc đến Colombia là nhắc tới nỗi bất an về ma túy và nội chiến kéo dài, gần như trọn cả Thế kỷ XX.
Caño Cristales chính xác là nằm trong khu vực hoang vu nhất của Colombia: La Macarena. Nó bị bao phủ bởi cả dãy Andes lẫn rừng rậm Amazon. Song vào năm 1989, có một nhà báo trong nước tên là Andrés Hurtado García đã bất chấp nguy hiểm, tự mình tiến vào khu vực này. Ông thành công chụp hình kỳ quan thiên nhiên Caño Cristales, gửi cho tờ El Elempo, ca ngợi nó là "dòng sông đẹp nhất hành tinh".
Suốt từ sau phát hiện của García cho đến tận năm 2009, La Macarena vẫn là khu vực nguy hiểm, không tiện cho du khách tham quan. Phải đến tận năm 2016, khi Colombia đạt được thỏa thuận hòa bình, nơi đây mới chính thức mở rộng cửa đón công chúng.
Trước năm 2016, ngay cả trong năm cao điểm nhất 2008, La Macarena mới thu hút được 780 khách tham quan, trong đó cũng chỉ có mỗi 16 người nước ngoài. Tuy nhiên ngay năm 2016, nó đã đón tổng cộng 16.500 du khách, trong đó có 4200 người nước ngoài, đến từ 75 quốc gia khác nhau.
Kể từ đó cho đến nay, khu vực sở hữu dòng sông huyền ảo nhất hành tinh này liên tục đón hàng chục ngàn lượt khách.
Để bảo vệ hệ sinh thái Macarenia clavigera mỏng manh dưới lòng sông, khu bảo tồn cấm du khách mang theo bất cứ sản phẩm nào có chứa chất hóa học, ví dụ như kem chống nắng, dưỡng da, trang điểm, xịt côn trùng, khử mùi...
Tham khảo: BBC